Να ξεκινήσουμε από το ότι, ακόμα και σήμερα, αυτή την περίεργη εποχή, ο κόσμος εξελίσσεται με βάση πολύπλοκα συστήματα, καινοτόμο χρηματοδότηση, ισχυρούς μηχανισμούς διαχείρισης δεδομένων, με κοινό στόχο την ευημερία.
Συνολικά το πεδίο είναι σαφές και απολύτως αποδεκτό από την ευρεία μάζα του πληθυσμού, αλλά ο τρόπος για να φτάσει κανείς στο στόχο απαιτεί βαθιά κατανόηση, πίστη και υπομονή. Από αυτό το σημείο πηγάζει το γνωστό πρόβλημα της αντιπροσώπευσης, γνωστό και ως agency problem.
To πρόβλημα αυτό θεωρητικά τουλάχιστον, περιγράφει τη σύγκρουση συμφερόντων που υπάρχει σε κάθε σχέση όπου η μια πλευρά αναμένεται να λειτουργήσει για το συμφέρον μιας άλλης. Αρκετοί επίδοξοι ηγέτες με περιορισμένη κατανόηση των κανόνων της Οικονομίας, προσποιούνται ότι έχουν εύκολες και μαγικές λύσεις για άμεση εφαρμογή. Χωρίς κριτική διάθεση ως προς την πραγματική τους βούληση, υφίστανται σημαντικά όρια κατανόησης.
Επί παραδείγματι ενδέχεται να έχουμε τη θέληση να σας κάνουμε μια χειρουργική επέμβαση, εμείς ως οικονομολόγοι, αν και ποτέ δεν έχουμε εκπαιδευτεί για αυτό. Θα δεχτείτε την προσφορά μας; Θα στηρίξετε την απόφασή σας αποκλειστικά στην προθυμία μας και στις καλές προθέσεις μας;
Η καινοτομία δεν μπορεί να δημιουργήσει δωρεάν κεφάλαιο
Σήμερα οι οικονομικές δομές είναι περίπλοκες, τεχνολογικά υποστηριζόμενες και μπορούν να αντιμετωπίσουν σχεδόν κάθε ανάγκη. Επιπρόσθετα υπάρχουν υπερβολικά μετρητά σε παγκόσμιο επίπεδο και υπάρχει ένας επενδυτής για σχεδόν κάθε επίπεδο κινδύνου. Μάλιστα το μηδενικό επίπεδο των επιτοκίων έχει δημιουργήσει τη διάθεση για αυξημένους κινδύνους, ενώ οι υποσχέσεις που έρχονται από τον τομέα της τεχνολογίας και ιδιαίτερα τον κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης, μάλλον δημιουργούν την υποδομή για ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της. Τα παραπάνω όμως δεν αλλάζουν το βασικό κανόνα για τη χρήση κάθε πόρου: θα πρέπει να αποδίδει αρκετά ώστε να αποζημιώνει τους ιδιοκτήτες του.
Η καινοτομία δεν μπορεί να δημιουργήσει δωρεάν κεφάλαιο. Δεν υφίσταται τέτοια δυνατότητα. Ποτέ δεν υπήρχε και ποτέ δεν θα υπάρξει. Έτσι, η κατανόηση του τρόπου με το οποίο ο κόσμος προχωρά, είναι ένα κρίσιμο βήμα για την ανάπτυξη της κατάλληλης οικονομικής στρατηγικής. Αποδεχόμενοι επίσης ότι η ευημερία έρχεται ως αποτέλεσμα του σωστού συνδυασμού των γνώσεων και της προσπάθειας μεταξύ άλλων σημαντικών παραγόντων, δημιουργείται το κατάλληλο πλαίσιο για την ανάπτυξη ενός σύγχρονου οικονομικού συστήματος. Ηγεσία χωρίς στρατηγική και χρηματοοικονομική μηχανική χωρίς κατανόηση είναι επιταγές χωρίς αντίκρισμα. Απλώς θα οδηγήσουν σε οικονομική καχεξία και σε αστάθεια. Μερικές φορές οι εξελίξεις αυτές μπορεί να αργήσουν, αλλά θα επέρχονται πάντα.
Τα τέσσερα τμήματα του κόσμου
Είναι ενδιαφέρον να κατανοήσουμε ότι η ανάπτυξη των τεχνολογιών και αυτό που ονομάζουμε παγκοσμιοποίηση έχουν χωρίσει (sic) τον κόσμο σε τέσσερα τμήματα. Δυτική Ευρώπη και Βόρεια Αμερική είναι οι κύριες περιοχές ανάπτυξης τεχνολογικών καινοτομιών και κατανάλωσης. Η Ασία αποτέλεσε το εργοστάσιο του πλανήτη, ενώ τα άλλα δύο επιβιώνουν κυρίως λόγω των αποθεμάτων πρώτων υλών και φυσικών πόρων. Αν και αυτό είναι μια πολύ πρόχειρη περιγραφή ενός πολύπλοκου συστήματος, μπορεί κάποιος να δει τις σοβαρές σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί; Είναι ευδιάκριτα τα αποτελέσματα της τεχνολογικής εξέλιξης, των οικονομικών αποφάσεων και της παγκοσμιοποίησης στην καθημερινότητα;
Η Ασία είναι το εργοστάσιο του κόσμου
Το ενδιαφέρον για την παγκόσμια ισορροπία έχει μειωθεί σταθερά και η εστίαση στις τοπικές επιπτώσεις έχει αυξηθεί. Υπήρξαν πολλά σημεία αυτής της πολιτικής μεταβολής, αλλά τα πρόσφατα που προέρχονται από την Κίνα, για παράδειγμα, είναι πολύ πειστικά. Υπενθυμίζεται ότι η Ασία είναι το εργοστάσιο του κόσμου. Αν υπάρχει ένα πιο σημαντικό επίτευγμα για ένα εργοστάσιο, που είναι να λειτουργεί σε πλήρη δυναμικότητα. Για το λόγο αυτό η τιμή αποτελεί βασικό στοιχείο. Όταν πρόκειται για μια ολόκληρη οικονομία η τιμή επηρεάζεται άμεσα από την αξία του νομίσματός της. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Μια κίνηση στην εν λόγω περιοχή θα μπορούσε να προκαλέσει έναν πόλεμο τιμών σε όσες οικονομίες θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν για το επιπλέον ευρώ ή δολάριο που προέρχεται από κατανάλωση.
Η απλή αντίδραση, σε αντίθεση με την οργανωμένη μελέτη και τη στοχευμένη δράση, είναι ένα συχνό λάθος. Η υποεκτίμηση του κινδύνου είναι ένα άλλο. Η χρήση της τεχνολογίας δεν είναι πανάκεια, η μείωση του κόστους έχει και πολλά αρνητικά αποτελέσματα, ενώ η αύξηση του χρέους, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να καταστεί μη βιώσιμη.
Άγνοια και υπομονή
Σε γενικές γραμμές η άγνοια είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη λήψη λανθασμένων αποφάσεων. Πρέπει να μάθουμε να είμαστε υπομονετικοί. Τα πάντα γύρω μας αλλάζουν και η ζωή μας μπορεί να καθορίζεται τόσο από την επιστήμη, όσο και από την τέχνη. Αυτή την ιδιαίτερη περίοδο της καραντίνας, της ελάχιστης σωματικής άσκησης και του ψυχολογικού φόρτου, προτείνω να παραμείνουμε πειθαρχημένοι.
Η πειθαρχία στις αξίες, τον τρόπο ζωής, τις αποφάσεις μας κλπ. είναι σαν τα φρένα σε ένα αυτοκίνητο. Δεν ξέρεις τη σημασία τους μέχρι να χρειαστεί να σταματήσεις αποτελεσματικά. Με αυτούς τους τελευταίους κανόνες δημιουργούμε σύγχρονα μοντέλα αντιμετώπισης του μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος, της κλιματικής αλλαγής, του μικρότερου εισοδήματος αλλά και της τεχνολογικής προόδου – του «θαύματος» της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.
Δεν γνωρίζω το βαθμό στον οποίο καινοτομούμε στην καθημερινότητα μας, όμως οι σπουδές μου με δίδαξαν ότι η επιστήμη – το ίδιο και η καινοτομία – προχωρά με πολύ μικρά, σχεδόν ανεπαίσθητα βήματα μπροστά. Τελικά μετά από χρόνια, μετά από χιλιάδες προσπάθειες, άλλες επιτυχημένες και άλλες όχι, η νέα εποχή είναι εδώ και είναι πάντα συνδυασμός γνώσης και προσπάθειας, υπομονής και επιμονής.
Το παραπάνω άρθρο δημοσιέυτηκε στην ιστοσελίδα Moved.gr στις 2/03/2021. Μπορείτε να το βρείτε εδώ.